TPHCM đề xuất làm hơn 500 km metro, tổng vốn đầu tư gần 50 tỉ USD
Có dịp tác nghiệp tại huyện A Lưới (Thừa Thiên-Huế), tôi thường được anh em người bản địa nhắn gửi tết này về với bản làng để họ đãi những thức ngon, món lạ chỉ có trong dịp tết. "Anh sẽ không thất vọng đâu! Nhiều người khi ăn Tết Nguyên đán cùng đồng bào đã ví von tết ở thung lũng A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực với rất nhiều món đặc sản của các dân tộc mà không phải ai cũng có dịp thưởng thức một lần trong đời", anh Lê Văn Hôi (33 tuổi, người dân tộc Pa Kôh, trú tại xã Hồng Thượng) mời gọi.Anh Hôi dẫn chứng không phải người địa phương nào cũng một lần được nếm món sâu tre (loài sâu sống trong ống tre - NV) xào lá kiệu, gọi là P'reng. Bởi, trước tháng 9 và sau khoảng tháng 2 - 3 hằng năm, sâu đã chui khỏi thân tre, hóa bướm. Hay món chuột rừng ướp với gừng, ớt hiểm thêm chút muối rồi cho vào ống tre để nướng. Rồi món A choor (một loài cá suối) gói trong mấy lớp lá chuối đem vùi trong than hồng… Đây là những món ăn "có tiền cũng không mua được" bởi nguyên liệu, gia vị đều là những loài đặc hữu chỉ xuất hiện theo mùa và chỉ có ở dãy Trường Sơn. Ngày thường, muốn ăn những món này cũng không có nhưng đến Tết Nguyên đán là rất nhiều gia đình Pa Kôh sửa soạn để mời khách."Trước tết khoảng 1 tháng, trai tráng trong làng hú gọi nhau cắt rừng đi tìm sản vật, dĩ nhiên không phải là động vật hoang dã cấm đánh bắt mà là những con cá suối, ốc, ếch nhái, nòng nọc… Chúng tôi cũng đi hái, đào các loại gia vị như tiêu rừng (mắc khén), gừng, riềng… mang về tích trữ. Đến ngày tết, khách đến chơi nhà, tùy theo món mà chỉ cần mang ra nướng, xào với lá kiệu, nấu với môn thục… là đã có ngay món ăn ngon lành, nóng hổi", anh Hôi cho biết. Trước tết 1 tháng, cộng đồng người Tà Ôi cũng tất bật chuẩn bị những món ăn đậm vị vùng cao. Có những món được làm trước tết cả chục ngày, đặc biệt là các loại bánh làm từ nếp. Cụ bà Căn Hoan (80 tuổi, người Tà Ôi, trú tại xã Hồng Thái) bảo đàn ông đi kiếm mồi nhắm, làm rượu còn đàn bà thì giã gạo, chọn nếp, tìm lá gói bánh. Người Tà Ôi thường chọn các loại gạo nếp bản địa thơm ngon như ra dư, cu cha, trưi… để làm bánh, xôi ống. "Mẹ thường làm để dâng Yàng (Trời - NV) vào dịp tết. Trong đó, bánh a quát khó gói nhất vì phải làm nhọn 2 đầu bằng lá đót tươi rồi cho nếp vào. Khi làm xong, bánh nhìn như 2 chiếc sừng trâu nên còn gọi là bánh sừng trâu. Ăn bánh kèm thịt nướng, rất ngon", cụ Căn Hoan nói. Cụ vẫn làm bánh nếp giã nhuyễn cùng mè đen (adeep man), món bánh đặc biệt đang có nguy cơ thất truyền.Gắn bó nhiều năm với đại ngàn Trường Sơn, nhà nghiên cứu Trần Nguyễn Khánh Phong nhận định vào ngày tết người Tà Ôi thể hiện nét truyền thống qua văn hóa ẩm thực với những món ăn độc đáo, chuẩn bị công phu. "Vì sinh sống ở vùng núi rừng lạnh buốt, di chuyển nhiều nên người Tà Ôi thích ăn khô, mặn, cay. Bởi vậy, hầu hết các món ăn của đồng bào đều được chế biến theo cách nướng, thui, luộc hoặc tái", ông Phong cho hay. Một số món ăn độc đáo vùng cao vào dịp tết có thể kể đến gồm cá và thịt thui ống (cho thịt vào ống tre rồi lấy cùi bắp đậy lại, đặt nướng lăn tròn đều trên than hồng), môn thục cắt thành từng khúc trộn chung với thịt đã ướp sẵn rồi đổ vào ống để thui… Lạ lùng hơn, theo ông Trần Nguyễn Khánh Phong, những món thoạt nghe qua có vẻ sẽ kén người ăn như món thui chim, chuột, cua ủ thối lại là những đặc sản cao cấp. Nguyên liệu sau khi được làm sạch, ướp gia vị cho vào từng ống tre, nứa hoặc quả bầu khô rồi chỉ cần thui trên lửa một vòng cho có hơi nóng, sau đó cất vào gùi hoặc để lên giàn bếp, sau vài ngày mở ra ngửi thấy có mùi là ăn được. Người Tà Ôi cho rằng dịp lễ tết mang những món này ra đãi khách xem như thể hiện tấm lòng quý mến của gia chủ đối với khách.Nghệ nhân ưu tú Hồ Văn Hạnh (77 tuổi, trú tại xã Trung Sơn), người được mệnh danh là "cuốn từ điển sống của đại ngàn Trường Sơn", cho biết lịch nông vụ của cộng đồng các dân tộc ở A Lưới thường kết thúc vào tháng 10 âm lịch, sau đó người dân sẽ ăn tết mừng lúa mới Aza (chọn một ngày từ 6.11 - 24 tháng chạp). Đón Tết Nguyên đán của đất nước, người dân xem như đã gộp 2 cái tết vào chung vui một lần. Vì vậy, các gia đình không tiếc công sức đi tìm sản vật về đãi khách. Những đặc sản của mỗi dân tộc đều được soạn sửa kỳ công, dâng lễ Aza thế nào thì họ dọn tết cũng như thế đó. "Bố thì quan tâm đến "ẩm" hơn "thực". Tết mà! Đàn ông phải có chi nhâm nhi cùng bạn bè mới vui. Bố thích nhất là rượu tr'đin, tức "rượu trời" vì được cất ngay trên đọt cây", già Hạnh khề khà. Là người Pa Kôh nhưng già Hạnh lại thích thứ rượu truyền thống của người Cơ Tu. Theo già, đây là loại rượu thơm ngon nhất ở đại ngàn Trường Sơn, được chiết từ cây tr'đin mọc trong rừng sâu. Người thợ chỉ cần rạch một đường trên thân cây rồi lấy can hứng nước. Bỏ thêm ít vỏ cây chuồn phơi khô, nước sẽ tự lên men cho ra thứ hương vị có một không hai. Nghệ nhân ưu tú Nguyễn Hoài Nam (79 tuổi, người dân tộc Cơ Tu, trú tại xã Hồng Hạ) tự hào vì rượu tr'đin được các dân tộc anh em, kể cả người Kinh ở A Lưới, yêu thích và "không có mà bán" vào mỗi dịp tết. Già Nam cho biết người Pa Kôh, Tà Ôi cùng người Cơ Tu còn có một loại rượu tương tự tr'đin là rượu tà vạt được cất từ cây đoác. Cây đoác dễ tìm hơn, nhưng khai thác thì nguy hiểm hơn vì phải trèo cao hơn cây tr'đin. "Đây chắc là những loại rượu duy nhất trên thế giới được lấy trên cây mang về uống mà không cần phải chưng cất", già Nam cười. Tùy vào khẩu vị của mỗi người mà đến tết, đồng bào các dân tộc thiểu số còn nấu rượu nếp (xiêu), ủ rượu cần (a riêu), rượu mía vỏ chuồn (a véc), rượu mây rừng vỏ chuồn (tà via)…Bà Lê Thị Thêm, Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện A Lưới, nhận định mỗi dân tộc đều có phong tục tết cổ truyền mang màu sắc riêng. Nhưng thật đáng quý khi đồng bào mang "tết riêng" hòa vào "tết chung" của đất nước và các dân tộc vẫn giữ được nét ẩm thực độc đáo, đậm dư vị núi rừng. "Tết đến, nhà nhà lại sửa soạn những món ngon để mời khách. Cảm tưởng tết quê hương A Lưới cứ như một "đại hội" ẩm thực của các dân tộc với cơ man là món ăn, thức uống độc lạ… Thú vị hơn, giữa các gia đình còn giao lưu ẩm thực bằng cách trao đổi ống thịt, gùi bánh, chum rượu… để có thể thưởng thức những món mà nhà mình không có. Tết đoàn kết, đầm ấm", bà Thêm chia sẻ.Tuyển sinh lớp 10 tại TP.HCM: Có cộng điểm chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế?
Rachel Zegler đóng vai Bạch Tuyết và Gal Gadot vào vai hoàng hậu độc ác sẽ tham dự buổi chiếu tại rạp El Capitan ngày 15.3.Tuy nhiên, tờ Variety đưa tin hôm 11.3, chỉ có các nhiếp ảnh gia và nhân viên mới được phép đến gần thảm đỏ thay vì đội ngũ truyền thông.Người hâm mộ đang phản đối dữ dội khi Rachel Zegler (23 tuổi) được chọn vào vai Bạch Tuyết vào năm 2021 chỉ vì cô là người gốc Latinh.Ngoài ra, nữ diễn viên của phim West Side Story phải đối mặt với nhiều lời chỉ trích khi cô nói rằng cốt truyện của bộ phim Bạch Tuyết năm 1937 đã "lỗi thời" vì hoàng tử "theo nghĩa đen là theo dõi Bạch Tuyết". "Bạch Tuyết sẽ không được hoàng tử cứu đâu. Cô ấy không mơ về tình yêu đích thực mà mơ về việc trở thành nhà lãnh đạo mà cô ấy biết mình có thể trở thành", Zegler nói với tờ Variety vào năm 2022.Zegler cũng phải đối mặt với nhiều phản ứng vì lên tiếng ủng hộ Palestine trên mạng xã hội và chia sẻ một bài đăng dài trên Instagram rằng Tổng thống Trump và những người ủng hộ ông "không bao giờ biết đến hòa bình" sau khi ông đánh bại Kamala Harris trong cuộc bầu cử vào tháng 11 năm ngoái.Một phần trong thông điệp của nữ diễn viên có đoạn: "4 năm nữa đầy sự thù hận, đẩy chúng ta vào một thế giới mà tôi không muốn sống. Tôi đau lòng cho những người bạn, những người thức dậy trong nỗi sợ hãi mỗi ngày. Và tôi ở đây với các bạn để khóc, để hét lên, để ôm, nói về việc phe cánh tả tiếp tục làm chúng ta thất vọng trong việc mở ra một con đường mới phía trước".Sau khi mọi người kêu gọi sa thải Zegler khỏi bộ phim Nàng Bạch Tuyết do Marc Webb đạo diễn, cô đã đưa ra lời xin lỗi, nói rằng đã để "cảm xúc lấn át" mình khi nói về cuộc bầu cử."Tôi xin lỗi vì đã góp phần vào cuộc thảo luận tiêu cực. Tuần này là một tuần đầy cảm xúc đối với rất nhiều người trong chúng ta, nhưng tôi tin chắc rằng mọi người đều có quyền đưa ý kiến riêng, ngay cả khi nó khác với ý kiến của tôi", cô viết.Nữ diễn viên người Israel Gal Gadot (39 tuổi) là người ủng hộ quê nhà công khai trên mạng xã hội. Cô có bài phát biểu đầy nhiệt huyết vào ngày 4.3 tại hội nghị thượng đỉnh thường niên của Liên đoàn chống phỉ báng diễn ra ở New York.Ngôi sao phim Wonder Woman đã nói vào thời điểm đó: "Tôi chưa bao giờ tưởng tượng rằng trên đường phố Mỹ và nhiều thành phố khác trên thế giới, chúng ta sẽ thấy mọi người không lên án Hamas, mà lại ăn mừng, biện minh và cổ vũ cho cuộc thảm sát người Do Thái".Hãng Disney cũng phải đối mặt với phản ứng dữ dội vì chọn những người nhỏ bé vào vai 7 chú lùn trong bản làm lại. Sau đó, công ty đã thay đổi những chú lùn thành "sinh vật kỳ diệu" với mọi kích thước và giới tính.Nàng Bạch Tuyết sẽ ra rạp toàn cầu, trong đó có Việt Nam, vào ngày 21.3.
Gen Z 'thấp bé nhẹ cân' giành huy chương bạc marathon SEA Games 32
Sàn giao dịch cà phê robusta ở London tối qua đóng cửa với một sắc xanh và 3 sắc đỏ. Cụ thể, giá cà phê kỳ hạn tháng 5 tăng 98 USD lên 4.250 USD/tấn, mức giá cao nhất kể từ đầu năm. Ngược lại, kỳ hạn tháng 7 giảm 16 USD xuống còn 4.117 USD/tấn. Kỳ hạn tháng 9 và 11 giảm lần lượt 21 và 35 USD/tấn.
Đồng thời, đi bộ lên dốc cũng cải thiện hệ tim mạch, đốt cháy nhiều calo hơn, hỗ trợ giảm cân hiệu quả, theo trang sức khỏe Verywell Health.Bà Katrina Carter, chuyên gia vật lý trị liệu tại Mỹ, đã chỉ ra những lợi ích sức khỏe của việc đi bộ lên dốc.Khi bạn đi bộ lên dốc, các nhóm cơ lớn như đùi, mông và bắp chân sẽ phải làm việc nhiều hơn để nâng đỡ cơ thể. Nhờ đó, chúng sẽ trở nên săn chắc và khỏe mạnh hơn. Không chỉ thế, việc tập luyện này còn giúp cải thiện sức mạnh ở hông, đầu gối và bàn chân.Đi bộ lên dốc đốt cháy gần gấp đôi lượng calo so với đi bộ trên mặt phẳng. Và lượng calo đốt cháy sẽ phụ thuộc vào độ dốc.Theo đó, ở độ dốc 10%, bạn sẽ đốt cháy khoảng gấp đôi lượng calo so với đi bộ cùng quãng đường trên mặt phẳng.Với mỗi 1% tăng độ dốc, bạn sẽ đốt cháy khoảng 12% calo hơn so với đi bộ trên mặt phẳng.Thậm chí, sau khi tập luyện, cơ thể vẫn tiếp tục đốt calo để xây dựng và duy trì các cơ bắp mới ở chân. Khi đi bộ lên dốc, cơ thể phải làm việc nhiều hơn. Đồng thời, tim phải bơm máu mạnh hơn để cung cấp đủ oxy cho các cơ. Nhờ vậy, sức bền sẽ được cải thiện.Khi đi lên dốc, tim sẽ đập nhanh hơn để cung cấp đủ oxy cho cơ thể. Điều này giúp tăng cường hệ tim mạch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Thực tế, đi bộ lên dốc có thể làm tăng nhịp tim lên tới 10%.Đi bộ lên dốc giúp tăng nhịp tim lên mức tương đương với các bài tập cường độ cao hơn mà không gây hại cho khớp xương.Điều này đặc biệt có lợi cho người lớn tuổi hoặc những người gặp vấn đề về mắt cá chân muốn giảm thiểu tác động của việc tập thể dục lên khớp xương của họ.Đi bộ lên dốc không chỉ giúp đốt cháy calo mà còn giúp cơ thể trở nên nhạy cảm hơn với insulin, từ đó kiểm soát đường huyết hiệu quả.Ngoài ra, đi bộ lên dốc có thể giảm tác động của các gien gây tăng cân.Đi bộ lên dốc mang lại nhiều lợi ích hơn cho tim mạch, nhờ đó giảm huyết áp đáng kể. Thêm vào đó, việc đi bộ ngoài trời giúp giảm căng thẳng, góp phần ổn định huyết áp.Đi bộ lên dốc là một bài tập rất tốt cho những người gặp vấn đề về đầu gối, đặc biệt là sau khi phẫu thuật thay khớp gối. Khi đi bộ lên dốc, các cơ xung quanh khớp gối sẽ được tăng cường, giúp khớp gối ổn định hơn.
Lên 'cổng trời' xây nhà giúp dân
Những ngày qua, nhiều giao lộ ở TP.HCM bị ùn xe, đặc biệt tình trạng người dân phải dừng chờ đèn đỏ kéo dài xảy ra liên tục tại các tuyến đường khu trung tâm. Trên mạng xã hội, nhiều người than thở mệt mỏi vì kẹt xe, dừng chờ đèn đỏ lâu. Lý giải việc này, Sở GTVT TP.HCM cho hay, kể từ khi Nghị định 168/2024 có hiệu lực từ ngày 1.1.2025, Sở GTVT nhận thấy ý thức người tham gia giao thông được nâng cao, tình trạng lưu thông không tuân thủ theo hiệu lệnh đèn tín hiệu giao thông (vượt đèn đỏ, rẽ phải khi đèn đỏ tại giao lộ không có đèn cho phép rẽ phải)… đã hạn chế rất nhiều. "Tuy nhiên, với mật độ lưu lượng phương tiện tham gia giao thông tăng cao, bề rộng mặt đường nhiều nơi hẹp dẫn đến phương tiện dừng chờ kéo dài", đại diện Sở GTVT nhìn nhận.Do đó, ngoài việc điều chỉnh thời lượng đèn tín hiệu giao thông linh động, Sở GTVT đang tổ chức rà soát để xem xét triển khai lắp đặt bổ sung các đèn tín hiệu giao thông cho phép một số phương tiện tham gia giao thông được phép rẽ phải, rẽ trái hoặc cho phép các phương tiện tham gia giao thông được phép rẽ phải, rẽ trái (đèn mũi tên) tại một số giao lộ trên địa bàn quản lý, nhằm hạn chế tình trạng lượng phương tiện dừng chờ kéo dài.Sở GTVT cho hay, đơn vị đang quản lý 1.070 chốt đèn tín hiệu giao thông (bao gồm: 794 chốt đèn hoạt động chế độ xanh, đỏ, vàng và 256 chốt đèn hoạt động chế độ chớp vàng (bao gồm đèn năng lượng mặt trời). Trong đó, 843 chốt đèn hoạt động độc lập, 227 chốt đèn hoạt động kết nối điều khiển tại Trung tâm điều khiển.Công tác vận hành hệ thống đèn tín hiệu giao thông do Sở GTVT quản lý thời gian qua đã được quản lý, bảo trì thường xuyên, kịp thời phát hiện, sửa chữa, thay thế thiết bị, vật tư, khắc phục các sự cố liên quan đến hoạt động của hệ thống đảm bảo hệ thống đèn hoạt động ổn định.Tuy nhiên, đại diện Sở GTVT cho hay, về hoạt động của hệ thống đèn tín hiệu giao thông có lúc vẫn còn xảy ra tình trạng sự cố (bao gồm: mất nguồn cung cấp điện, hư hỏng thiết bị tủ điều khiển, hư hỏng đèn…) dẫn đến khó khăn cho người tham gia giao thông.Đơn vị này cũng thông tin, hệ thống đèn tín hiệu giao thông kết nối điều khiển tại Trung tâm điều khiển thì luôn có người theo dõi tình hình hoạt động của hệ thống, kịp thời đưa ra phương án điều chỉnh thời lượng đèn phù hợp với từng thời điểm lưu lượng xe.Đối với hệ thống đèn tín hiệu giao thông hoạt động độc lập, thời lượng đèn tín hiệu giao thông được thiết lập nhiều khung thời gian khác nhau trong ngày.Bên cạnh đó, vào khoảng thời gian cao điểm trong ngày, các lực lượng: CSGT, công an khu vực, thanh niên xung phong, dân quân tự vệ… tham gia điều chỉnh hoạt động của hệ thống đèn tín hiệu giao thông, góp phần giảm ùn ứ giao thông trên địa bàn TP.HCM.Ngoài ra, để giảm ùn ứ giao thông thông, Sở GTVT đang thí điểm ứng dụng công nghệ (AI) trong hoạt động của đèn tín hiệu tại nút giao Hàng Xanh, ngã 5 Đài liệt sẽ, giao lộ Ung Văn Khiêm, Nguyễn Gia Trí; điều khiển giao thông tự động cho trục Phạm Văn Đồng, Võ Văn Kiệt, Mai Chí Thọ."Thời gian tới, Sở GTVT sẽ tiếp tục xem xét mở rộng việc ứng dụng công nghệ AI trong điều khiển đèn tín hiệu giao thông tại khu vực sân bay Tân Sơn Nhất, trung tâm TP, các điểm thường xuyên ùn tắc giao thông", đại diện Sở thông tin.Sở GTVT đang thực hiện công tác quản lý, bảo trì, vận hành đối với hệ thống đèn tín hiệu giao thông và chia sẻ dữ liệu hệ thống đèn tín hiệu giao thông cho Công an TP để vận hành, xử phạt vi phạm... theo quy định.
